Էքսկուրսիա դեպի Գառնու տաճար - «Քարերի սիմֆոնիա» - Գեղարդավանք

Գառնու հեթանոսական տաճարը կառուցել է Տրդատ Ա թագավորը I դարում։ Տաճարը նվիրված է եղել Արևի աստված Արեգին (Միհրին): Քրիստոնեության ընդունումից հետո ամրոցը եղել է Տրդատ Գ թագավորի քրոջ՝ սուրբ Խոսրովիդուխտի «ամառանոցային սենյակը»։

Տաճարը հելլենիստական շրջանի ճարտարապետությանը բնորոշ պերիպտեր (չորս կողմից սյունաշարերով եզերված աղոթասրահ) տիպի կառույց է։ Կանգնած է բարձր պատվանդանի վրա, որի գլխավոր մուտքի առաջ ունի ինն աստիճանից բաղկացած քարե սանդուղք։ Տաճարի ողջ պարագծով, աղոթասրահի շուրջը վեր են խոյանում 24 սյուները (6-ական՝ տաճարի դիմացից և հետևից, 8-ական՝ կողքերից):

Վերջնականապես կործանվել է 1679-ի ուժեղ երկրաշարժից, իսկ ամբողջովին վերականգնվել՝ խորհրդային տարիներին՝ 1970-ական թթ.:

Առանձին հետաքրքրություն է ներկայացնում 3-րդ դ. թվագրված բաղնիքը, որի հատակի խճանկարը Հայաստանում ամբողջական խճանկարի պահպանված միակ և եզակի օրինակ է։ Գլխավոր դրվագում պատկերված են հին հունական դիցաբանության ծովի աստված Թետիսը և այլ դիցաբանական կերպարներ։

Խճանկարի հունարեն արձանագրություններից մեկը «ΜΗΔΕΝ ΛΑΒΟΝΤΕΣ ΗΡΙΑΣΑΜΕΘΑ ΚΑΝΕΝΑ ΝΕΚΡΟ ΔΕ ΜΑΣ ΕΔΩΣΕ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΟΥΤΕ Ο ΩΚΕΑΝΟΣ» ազատ թարգմանությամբ հնչում է «Աշխատեցինք` ոչինչ չստանալով»։

Գառնու կիրճը ձգվում է Ազատ գետի և Գողթ վտակի ավազանում: 2000 թվականին Ազատ գետի կիրճը Գեղարդի վանքի հետ միասին ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մշակութային ժառանգության ցանկում:

Եթե հեռվից նայենք, ապա Ազատի կիրճում գտնվող հնգանկյուն և վեցանկյուն մինչև 300մ բարձրության բազալտե սյուները ձեռակերտ են թվում՝ իրենց զարմանալի սիմետրիկության պատճառով: Իրենց ձևով նմանեցվելով երգեհոնին, այն ստացել է «Բազալտային երգեհոն» կամ «Քարերի սիմֆոնիա» անունը:

Զարմանահրաշ այս ժայռերը գոյացել են բարձր ճնշման պայմաններում՝ հրաբխային լավայի սառչելու և բյուրեղացման արդյունքում:

Բազալտային սյուների ճիշտ ձևերը զարմանալիորեն գայթակղում են և անհնար է կտրվել դրանցից: Փաստացի կատարյալ սյուներն այնպիսի տեսք ունեն, կարծես ոչ թե բնությունն է դրանք կերտել, այլ մարդ է քանդակել:

Այս հրաշագեղ վայրում մեկ այլ դիրքից ևս մեկ անգամ կհիանանք քարե հրվանդանին «բազմած» Գառնու տաճարով:

Գեղարդը (XIII դար) ժայռափոր ինքնատիպ եկեղեցական վանք է, որն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մշակութային ժառանգության ցանկում: Վանքի անվանումը կապված է այն նիզակի հետ, որով հռոմեացի զինվորը խոցեց խաչված Հիսուսին: Ներկայումս այն պահվում է Էջմիածնի Մայր աթոռի թանգարանում:

Ըստ ավանդության, առաջին եկեղեցին հիմնվել է 4-րդ դարի սկզբին, երբ Հայաստանում քրիստոնեությունը հռչակվել է պետական կրոն։ Այն հայտնի էր որպես «Այրիվանք» կամ «Քարայրների վանք»։ Վանքի հիմնադրումն ավանդաբար վերագրում են հայոց առաջին կաթողիկոս Գրիգոր Լուսավորչին: Առաջին վանքը IX դարում ավերվել է արաբների կողմից:

Գեղարդավանք միջնադարյան վանական համալիրի գլխավոր եկեղեցին կառուցվել է 1215 թվականին, Զաքարե և Իվանե Զաքարյանների օրոք:

Միջնադարյան Հայաստանում Գեղարդը եղել է հոգևոր և մշակութային նշանավոր կենտրոն, ինչպես նաև դպրանոց, գրադարան և գրչատուն: Բազմաթիվ խաչքարերի մեջ առանձնանում է Տիմոթ և Մխիթար հորինողների կերտած խաչքարը (1213 թ.):

(Գինը նշված է ավտոմեքենայի համար՝ անկախ մասնակիցների քանակից)

Եթե Հայաստանում էքսկուրսիաների կազմակերպման հետ կապված դեռ հարցեր մնացին, ապա մեզ հետ կապվելը շատ հեշտ է: Կայքում կարող եք պատվիրել զանգ, գրել էլեկտրոնային նամակ կամ հաղորդագրություն ուղարկել: Մենք կկապվենք Ձեզ հետ ամենամոտ ժամանակում: